TMMOB Mersin İl Koordinasyon Kurulu yangınlarla ilgili endişelerini dile getirdi

Tarih: 11 Ağustos 2021 Çarşamba 14:22

Haber- Sevcan Akgül

TMMOB Mersin İl Koordinasyon Kurulu, orman yangınları ile ilgili bir rapor yayımlayarak, Türkiye’deki yangınlarla birlikte kamusal, çevresel ve risk yönetimi konularındaki endişeleri hakkında bir açıklama yaptı. Yayımlanan rapora göre Tarım ve Orman Bakanlığı’nın verilerinde 47 ilde 223 orman yangını çıkmakla beraber bu yangınların 217’si kontrol altına alındı. Resmi rakamlar açıklanmamakla birlikte yangınlar 8 kişi hayatını kaybederken, çok sayıda ev ve işyeri, sera, ağıl yandı, çok sayıda küçükbaş ve büyükbaş hayvan ve canlılar telef oldu. Mersin’de Aydıncık, Bozyazı, Silifke ve Erdemli’de meydana gelen yangınlarda ise binlerce dekar orman yok oldu. Yangından etkilenen bölgelerde birçok ev tahliye edildi. Yangınlardan sonra bölgede saha çalışmaları yapıldığını ve yangın bölgesinde birçok yerin zarar gördüğünü ifade eden Kurul, Mersin İl Koordinasyon Kurulu olarak gerçekleştirilen saha çalışmasında orman yangınlarının gerçekleştiği birçok alan tespit edilmiş olup gelecekte bu alanların orman arazisi olarak kullanılmaya devam etmesi için bu alanların mülkiyet bilgileri belirtti. Belirtilen mülkiyet bilgileri ise şu şekilde: “Yangınların başladığı dönemde 28.07.2021 tarihindeki ve 31551 sayılı resmi gazetede yayınlanan turizm teşvik kanun ve bazı kanunlarda değişiklik yapılamasına dair kanunun 1. Maddesinin B fıkrasına göre; b) Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgeleri: Turizm hareketleri ve faaliyetleri yönünden önem taşıyan veya doğal, tarihi ve kültürel değerlerin yoğun olarak yer aldığı, korunması ve geliştirilmesinde kamu yararı bulunan yörelerde, koruma kullanma dengesi gözetilerek sektörel kalkınmanın sağlanması ve turizm sektörünün planlı ve kontrollü gelişiminin sağlanması amacıyla yeri, mevkii ve sınırları Cumhurbaşkanı kararıyla tespit ve ilan edilen alanlar” belirlenecektir hükmü getirilmiştir. Kentimizin batı bölgesinde yer alan ve saha çalışmalarında tespit ettiğimiz birçok orman arazisi maalesef yangın esnasında üzerindeki örtüyü kaybetmesinden dolayı yasalar ile birlikte gelecekte yapılaşmaya açılması olası bir durum haline gelebilecektir.”

“ORMAN YANGINLARININ YÜZDE 46,8’İ İHMAL YÜZÜNDEN ÇIKIYOR”

Kurul, Orman Genel Müdürlüğünün (OGM) “resmi istatistikler” adıyla düzenli olarak yayımlanan ve herkese açık olan verilerine göre ülkemizde yılda ortalama (1997-2020) 2 bin 262 orman yangını çıkığını, ortalama 9 bin 201 hektar orman ve maki ekosistemi zarar gördüğünü belirtti. Türkiye’de orman yangınlarının yüzde 46,8’i ihmal, yüzde 9,4’ü kaza, yüzde 11’i doğal, yüzde 24,7’si ise bilinmeyen nedenlerle çıktığı bildirildi.  Ege ve Akdeniz Bölgelerinin kıyısal yörelerindeki yerleşmelerin, kara yollarının yakın çevresindeki orman ekosistemlerinde kolay yanıcı diri ve ölü bitki örtüsü ile ağaçların kurumuş dalların yangın çıkma olasılığını büyük ölçüde artırdığını bilindiği ifade edilen açıklamada, “Bu durumun özellikle sık dikimlerle oluşturulmuş ve 30-40 yaşlarına gelmiş orman ekosistemlerinde görece daha yoğun yaşandığı da bilinen bir başka gerçek. Bu yanıcıları temizlik çalışmaları neden yaygınlaştırılmıyor?” sorusu soruldu. TMMOB Mersin İl Koordinasyon Kurulu, Orman Genel Müdürlüğü’nün yapısı hakkında da bilgilendirmede bulundu. Kurul açıklamasında, “OGM, ağırlıkla, ‘devlet ormanı’ sayılan 22,9 milyon hektar alanda başta ‘orman’ sayılan yerler ile bu yerlerdeki tüm ormancılık çalışmalarını planlama ve yürütmekle görevlendirilmiş tüzel kişiliğe sahip katma bütçeli bir kuruluştur. Taşrada, temel olarak, 28 ‘orman bölge müdürlüğü’ ile bunlara bağlı 263 ‘orman işletme müdürlüğü’ ve bunlara bağlı 2 bin 140 ‘orman işletme şeflikleri’ biçiminde yapılandırılmıştır. Bu birimler orman yangınlarının önlenmesinde ve söndürülmesinde doğrudan görevlidir. OGM, bu yapısıyla 2020 yılında; 15 bin 334 memur, 5 bin 564 sözleşmeli, 9 bin 89 sürekli işçi, 8 bin 197 geçici işçi olmak üzere toplam 38,2 bin iş gören işlendirmiştir. Bu amaçla; 3,7 milyar TL genel bütçe ödeneğinden, 3,9 milyar TL özel gelirlerden ve 6,6 milyar TL de döner sermayeden olmak üzere toplam 13,7 milyar TL harcamıştır. OGM, bu para, alan ve iş gücü kaynaklarını doğal afetler ve orman yangınlarına yönelik ne denli verimli kullanmıştır?” ifadelerine yer verdi.

“KATLİAMINA DÖNÜŞEN YANGINLAR EKOLOJİK DENGENİN BOZULMASINA NEDEN OLMAKTA”

Türkiye’nin mevcut iklim koşullarında yılın belli dönemlerinde orman yangınlarının çıkma riskini barındırmakta olduğunu dile getiren Kurul, “Kızılçam ormanlarında mayıs ve kasım aylarını kapsayan bu süreçte en riskli dönem, hava sıcaklarının aşırı yükseldiği temmuz-ağustos aylarıdır. Son birkaç senedir iklim krizine bağlı olarak eylül ve ekim aylarında da yangın sayılarının arttığını görüyoruz. Hava sıcaklıklarının aşırı yükselmesi, yağışların dönemsel olarak azalması, ekstram rüzgar ve fırtına oranlarındaki artış ve nem oranının yüzde 10 gibi ekstrem seviyelere düşmesi iklim değişikliği ve kuraklık riskini beraberinde getirmektedir. Tarım ve Orman Bakanlığının Orman yangınlarına yönelik kuraklık ve iklim değişikliği özelinde bilimsel, akademik teknik çalışmaları var mıdır? Var ise iklim değişikliği politikaları ne düzeyde hayata geçirilip orman yangınlarına karşı önleme politikaları geliştirilmiştir? Nihayetinde; Ülkemizde ormanlar içindeki canlıların katliamına dönüşen yangınlar, doğanın geri dönülmez yıkımı, yaşanan büyük facia ve felaketler, ekolojik dengenin bozulmasına neden olmakta, biyolojik çeşitliliğin büyük ölçüde zarar görmesi erozyon, heyelan, sel-taşkın ve hava kirliliği gibi doğal afetlerin sayısında ve hızında artışlar meydana gelmesine zemin hazırlamakta, yangınlar sonucunda ormanların tahrip olması turizm, sağlık ve orman ürünleri elde etme şeklindeki yararlanmaları da olumsuz yönde etkilemektedir. Ormanı ekosistemin bir parçası olarak göremeyen politikalar kontrol altına alınmadan ormanlar üzerindeki baskıyı azaltmak da mümkün olmayacaktır” açıklamalarında bulundu.

“KÜRESEL ISINMANIN ORMAN YANGINLARI AÇISINDAN OLUMSUZ ETKİLERİN GÖZLEMLENECEĞİ ÖNGÖRÜLÜYOR”

Kurul açıklamasında iklim krizi ve iklim krizinin yarattığı sorunlar hakkında da değerlendirmede bulundu. Buna göre, “İstatistiksel olarak yapılan araştırmalar, orman yangınlarının sıcaklık, nem ve rüzgardan doğrudan etkilendiğini ortaya koyuyor. Küresel ısınmanın sıcaklıkları ve kuraklığı artıracağı, yağışları dengesizleştireceği, rüzgarın yön ve şiddetinde önemli farklılıklara yol açacağı, buna bağlı olarak da gelecekte orman yangınları açısından olumsuz etkilerin gözlemleneceği öngörülüyor. Yağışların azalması ve hava sıcaklıklarındaki artışlar bitki örtülerini kurutuyor. Kuvvetli rüzgarların artmasıyla birlikte orman yangınları kontrol edilemez bir hale geliyor. Ortaya mega orman yangınları, aşırı yağışlar, sel ve kuraklık gibi anomaliler olarak ortaya çıksa da henüz farkına varılmayan birçok başka sorunun da habercisi. Bu neden ile iklim bilimciler ‘Kapıdaki iklim krizi orman yangınları!’ olarak dünyayı uyarmaktadır. Orman yangınları sonrası oluşan çevresel riskler yangının ikincil etkileri olarak karşımıza çıkmaktadır” ifadelerine yer verildi. Kurul orman yangınlarının olumsuz sonuçları hakkında da değerlendirmede bulundu. Değerlendirmeye göre, “Yangınlarla beraber ciddi miktarda kanserojen kimyasalın içme ve kullanma suyuna karışma ihtimali söz konusudur. Yangınlar ile birlikte oluşan kül ağır metal kirliliğine de neden olabilecek riski beraberinde doğurmaktadır. Sera Gazı Emisyonlarını yutak bölgesi olan ormanlar yok olarak sera gazlarının atmosferde birikmesi ve yeryüzü sıcaklıklarının artması veya azalmasına neden olacaktır. Özellikle yerleşim yerlerine yakın olan ve piknik amaçlı kullanılan ya da yetersiz atık yönetiminden kaynaklı olarak birer çöplüğe dönüşen ormanlık alanların yanması büyük felaketleri de beraberinde getirmektedir. Ormanlar, orman çöplüğü haline getirilmesi engellenerek yetkililer tarafından düzenli olarak saha temizlik çalışmaları yapılacak etkinlikler düzenleyebilir” denildi.

“ORMAN ALANI VASFI DIŞINDA KULLANILMASINI ENGELLEMEK AMACIYLA SÜRECİN GELECEKTE TAKİPÇİSİ OLACAĞIZ”

Yanan orman arazilerine yağmur ile birlikte tonlarca kül, en yakın sucul ortama taşınabilir ve geniş alanlarda sucul yaşamın tamamen ortadan kalkmasına neden olabilmekte olduğunu da bildiren Kurul açıklamasını şu şekilde sonlandırdı: “Bu nedenle, yangın bölgelerinde soğutma çalışmaları sonrasında yangın külü toplama ve bertaraf çalışmaları gerçekleştirilmelidir. Nihayetinde yağmur ile birlikte kül toprak örtüsünü kaplayarak yer altı suyuna ve tatlı su kaynaklarına karışma ihtimaliyle birlikte doğal ekosisteme uzun süreli zararlar verebilecektir. Orman yangınları, yağmur ya da diğer hava şartlarıyla birlikte toprak erozyonuna neden olabilir. Bu nedenle özellikle yanan dağlık tepelik bölgeler ivedilikle tekrardan ağaçlandırılmalı ya da erozyonu engelleyici setler oluşturulmalıdır. Sonuç olarak;

Mersin İl Koordinasyon Kurulu olarak kentimizde ve ülkemizde yaşanan orman felaketleri ile birlikte kamusal, çevresel ve risk yönetimi konularındaki endişelerimizi belirttik. Ülke genelinde süren yangınlar ve bu yangınların söndürülemiyor ve hatta şiddetinin de azaltılamıyor oluşu ülke genelinde ciddi bir infialin de oluşmasına neden olarak taşıdığımız endişe giderek artmaktadır. Söz konusu bölgeleri de içerisine alan kısımlarda gelecekte her ne şart ile olursa olsun orman alanı vasfı dışında herhangi bir amaçla kullanılmasını engellemek amacıyla envanterimiz oluşturulmuş olup sürecin gelecekte takipçisi olacağımızı bildiririz. Ayrıca, bölgemizde zarar gören Tarımsal Alanlarımızın acilen tespit edilmesi, zarar gören çiftçilerimizin yaralarının ivedilikle sarılması gerekmektedir. Yangın afetinden zarar gören çiftçilerimize ve orman köylülerimize Ziraat Bankası aracılığıyla faizsiz kredi olanakları oluşturularak mevcut kredi borçları da ileri dönemlere ötelenerek zarar gören köylülerimizin yaraları bir nevi sarılmalıdır.”